We hebben allemaal wel eens van “borderline” gehoord, toch? Het is een term die je vaak voorbij ziet komen in films of series, en soms zelfs in gesprekken met vrienden. Maar wat betekent het eigenlijk om te leven met borderline? Hoe voelt het? Wat zijn de symptomen? Hoe ontstaat het? En hoe ga je hiermee om? In deze blog duiken we in de wereld van borderline en proberen we wat licht te schijnen op deze complexe en vaak verkeerd begrepen aandoening.
Wat is borderline eigenlijk?
Borderline, officieel bekend als borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS), is een mentale gezondheidsaandoening die de manier waarop je jezelf ziet en voelt, je relaties met anderen en hoe je met de wereld omgaat diepgaand beïnvloedt. Het wordt gekenmerkt door een patroon van instabiliteit in persoonlijke relaties, intensieve emoties, slecht zelfbeeld en impulsiviteit.
Hoe ontstaat borderline?
Hoewel de exacte oorzaak van BPS niet helemaal duidelijk is, zijn er verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan ervan. Het gaat meestal om een combinatie van genetische, neurologische, omgevings- en sociale factoren. Het is belangrijk om te begrijpen dat niemand ‘schuld’ heeft aan het krijgen van BPS. Het is geen keuze, maar een aandoening die kan ontstaan door omstandigheden die buiten iemands controle liggen.
De belevingswereld van borderline
Het leven met BPS kan voelen als een achtbaan van emoties. Mensen met BPS ervaren vaak intense emoties voor langere perioden en vinden het moeilijk om weer terug te keren naar een stabiele emotionele baseline. Zelfs iets kleins kan leiden tot extreme woede, verdriet, angst of euforie.
Een van de meest kenmerkende aspecten van BPS is de angst voor verlating. Mensen met BPS kunnen zeer gehecht raken aan mensen in hun leven en kunnen paniekerig of boos reageren op reële of ingebeelde signalen van verlating.
Voorbeeld 1 “Anita”
Anita heeft borderline en haar emoties wisselen heel snel. Ze kan het ene moment intens gelukkig zijn omdat haar vriend een lief berichtje stuurt, en dan een uur later extreem boos en wanhopig zijn omdat hij niet snel genoeg reageert op haar antwoord. Ze interpreteert dit als een teken dat hij haar niet meer leuk vindt, wat haar angst om verlaten te worden triggert. Soms heeft ze impulsieve gedragspatronen, zoals te veel geld uitgeven of te veel drinken. Deze intense emoties en stemmingswisselingen maken het moeilijk voor haar om stabiele relaties te onderhouden. Ze heeft de neiging om mensen als óf volledig goed óf volledig slecht te zien, zonder tussenin. Dit maakt haar leven erg turbulent en onstabiel.
Voorbeeld 2 “Bob”
Bob heeft borderline en hij worstelt vooral met een leeg gevoel en een onstabiel zelfbeeld. Hij weet niet echt wie hij is of wat hij wil in het leven, dus hij verandert vaak van baan, vrienden en hobby’s. Dit gevoel van leegte en onzekerheid is soms zo overweldigend dat hij zichzelf pijn doet om even aan iets anders te kunnen denken. Bob heeft moeite met alleen zijn. Hij voelt zich dan snel eenzaam en verlaten, dus hij klampt zich vaak vast aan de mensen om hem heen. Maar tegelijkertijd is hij bang dat ze hem in de steek zullen laten, en dat kan leiden tot conflicten en breuken in relaties. Zijn leven voelt als een emotionele achtbaan.
Is borderline sekse bepaald?
Borderline persoonlijkheidsstoornis komt bij zowel mannen als vrouwen voor, maar wordt vaker bij vrouwen gediagnosticeerd. Het is echter belangrijk om te onthouden dat dit ook kan komen doordat vrouwen over het algemeen vaker hulp zoeken voor psychische problemen dan mannen.
Er is ook een discussie in de psychiatrie over de vraag of de stoornis echt vaker bij vrouwen voorkomt. Soms worden mannen die met dezelfde symptomen aankloppen bij de psychiater eerder gediagnosticeerd met een andere stoornis, zoals een antisociale persoonlijkheidsstoornis.
Dus, op papier komt borderline vaker voor bij vrouwen, maar het volledige verhaal is waarschijnlijk ingewikkelder dan dat.
Wat zijn de kenmerken van borderline?
BPS heeft een breed scala aan symptomen die variëren in intensiteit en duur. Enkele van de meest voorkomende symptomen zijn:
Emoties die alle kanten op gaan
Het ene moment voelen ze zich geweldig, het volgende moment kunnen ze zich ontzettend rot voelen. Deze emoties kunnen heel intens zijn en snel wisselen.
Moeite met relaties
Ze kunnen hele sterke gevoelens hebben voor anderen, maar die kunnen ook ineens omslaan naar sterke negatieve gevoelens. Hierdoor kunnen relaties nogal stormachtig zijn.
Bang om in de steek gelaten te worden
Ze zijn vaak bang dat mensen die belangrijk voor ze zijn hen zullen verlaten. Dit kan zelfs gebeuren als er geen aanwijzingen zijn dat dit gaat gebeuren.
Impulsief gedrag
Ze kunnen soms dingen doen zonder er goed over na te denken, zoals veel geld uitgeven, roekeloos rijden, of plotseling een relatie beëindigen.
Onstabiel zelfbeeld
Ze zijn soms onzeker over wie ze zijn of wat ze willen in het leven. Dit kan leiden tot vaak wisselende doelen, vrienden, partners of banen.
Zelfbeschadiging of suïcidale gedachten
In moeilijke tijden kunnen ze soms zichzelf pijn doen of aan zelfmoord denken.
Leeg gevoel
Ze kunnen zich vaak leeg voelen, alsof er iets ontbreekt.
Boosheid
Ze kunnen problemen hebben met het beheersen van hun woede, of vaak boos worden.
Paranoïde gedachten of dissociatie
Bij stress kunnen ze soms dingen heel intens of vreemd ervaren, alsof ze los staan van de werkelijkheid.
Wat moet je niet doen bij iemand met borderline?
Communiceren en omgaan met iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis kan soms uitdagend zijn. Hier zijn een paar dingen die je moet proberen te vermijden:
Minimaliseer of bagatelliseer hun gevoelens niet
Mensen met borderline kunnen intense emoties hebben. Het is belangrijk om hun gevoelens te erkennen en te valideren, zelfs als je ze niet volledig begrijpt.
Vermijd schuld en verwijten
Dit kan de symptomen verergeren. In plaats daarvan is het nuttig om op een respectvolle en begripvolle manier te communiceren.
Wees niet inconsistent
Mensen met borderline kunnen angstig worden door inconsistentie of onvoorspelbaarheid. Het helpt om duidelijk, consistent en betrouwbaar te zijn in je interacties.
Ga niet mee in manipulatief gedrag
Het is belangrijk om gezonde grenzen te stellen. Hoewel je ondersteunend moet zijn, moet je ook vermijden om gemanipuleerd te worden door dreigend of zelfbeschadigend gedrag.
Doe niet alsof alles normaal is als dat niet zo is
Mensen met borderline hebben professionele hulp nodig. Het is belangrijk om hen aan te moedigen om hulp te zoeken en om hun behandeling te steunen.
Onthoud dat elke persoon uniek is en dat wat voor de ene persoon werkt, misschien niet voor de andere werkt. Het is belangrijk om geduldig en empathisch te zijn, maar ook om voor jezelf te zorgen.
Is borderline te “genezen”?
Hoewel de term ‘genezing’ misschien niet altijd van toepassing is op mentale gezondheidsproblemen zoals borderline persoonlijkheidsstoornis, kunnen mensen met deze aandoening zeker wel aanzienlijke verbeteringen zien in hun symptomen en levenskwaliteit. De behandeling voor borderline persoonlijkheidsstoornis omvat meestal een combinatie van psychotherapie (gesprekstherapie), en soms medicatie om specifieke symptomen te beheersen, zoals depressie of angst.
Een specifiek type psychotherapie, genaamd dialectische gedragstherapie (DGT), is speciaal ontworpen voor mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis. Het helpt mensen vaardigheden te leren om hun emoties te reguleren, impulsief gedrag te beheersen en relaties te verbeteren.
Het is belangrijk om te onthouden dat herstel een proces is en dat het tijd kost. Iedereen is anders en het pad naar herstel kan er voor iedereen anders uitzien. Het kan uitdagend zijn, maar met de juiste ondersteuning en behandeling kunnen veel mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis een bevredigend en bevredigend leven leiden.
Kan borderline verdwijnen?
Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een ernstige psychische aandoening die diep ingrijpt in het leven van de persoon die eraan lijdt. Maar hoewel BPS een langdurige en chronische aandoening kan zijn, betekent dat niet dat iemand er altijd evenveel last van zal hebben.
Er is bewijs dat veel mensen met BPS in de loop van de tijd verbeteren. Met de juiste behandeling, die vaak bestaat uit een vorm van psychotherapie, leren veel mensen hun symptomen te beheersen en een beter leven te leiden. Sommige mensen ervaren na verloop van tijd een aanzienlijke vermindering van hun symptomen, en sommigen kunnen na enkele jaren intensieve therapie zelfs niet meer voldoen aan de criteria voor BPS.
Maar het is belangrijk om te onthouden dat dit niet betekent dat de stoornis volledig “verdwijnt”. Mensen kunnen nog steeds te maken hebben met resterende symptomen of met perioden waarin de symptomen erger worden, vooral tijdens tijden van stress. Het betekent wel dat ze een vol en bevredigend leven kunnen leiden, ondanks de diagnose.
Extra info
Het leven met smetvrees, hoe kom je er vanaf?
Ontdek de wereld van Fibromyalgie: een nieuw medicijn in vooruitzicht!
Bronvermelding
© Foto: 123rf.com
